M. Bimmel en A.G. Oldenmenger
Citadellaan 43-73
architect: H. van de Venden jr.
bouwjaar: 1928
verbouwingen: XXd
huidige functie: woningen
oorspronkelijke functie: woningen
Bossche monumenten
Amsterdamse Schoolstijl
door Ed Hupkens
Sinds oktober 2003 is een compleet blok woningen gemeentelijk monument. Het gaat hier om de huisnummers 43-73 aan de Citadellaan. Deze rij van zestien boven- en benedenwoningen is gelegen in een gesloten gevelrij aan de noordoostzijde van de straat. Qua architectuur is het complex een voorbeeld van de Amsterdamse School. Huizenrij aan de Citadellaan van zestien boven- en benedenwoningen in Amsterdamse Schoolstijl, met rechts de Van Noremborghstraat. Anno 1935. Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch.De voorgevel van iedere beneden- en bovenwoning heeft een dubbele portiek met rondbogen. Daarboven zit siermetselwerk, waarin een ruitvormig glas-in-loodraam gevat is. De adressen 55 tot en met 65 hebben nog de oorspronkelijke voordeur met hardstenen neuten. De portieken zijn geaccentueerd met hardstenen speklagen. De oorspronkelijke zesruits draairamen zijn nog aanwezig bij de nummers 57, 61 en 63. Het muurwerk boven deze vensters is gedecoreerd met een bloktandmotief. Het zolderniveau is voorzien van twee vierruits draaiende delen, die gevat zijn tussen twee prominente bakgoten. Een fraai detail is de oorspronkelijke regenpijp met driehoekige doorsnede die dit deel van de gevel verdeelt. Het risalerende deel van de gevel heeft op de begane grond een driezijdige erker met stenen borstwering. Het centrale onderraam en de kleine bovenlichten zijn in glas-in-lood uitgevoerd. Deze oorspronkelijke vensters zijn alleen bij Citadellaan 57, 61 en 65 nog aanwezig. De erker is voorzien van een balkon met gemetselde pijlers en daartussen een ijzeren hekwerk. De eerste verdieping heeft onder een steens rollaag een grote pui met dubbele, draaiende deuren die toegang geven tot het balkon. In de pui zijn aan weerszijden van de deuren smalle, hoge vensters geplaatst. Zowel de deuren als de vensters zijn voorzien van een smal bovenlicht met glas-in-lood. Boven deze pui is ruitvormig siermetselwerk met een in groene steen uitgevoerd kruis. Een aantal van deze puien is vernieuwd. Citadellaan 65 geeft een beeld van de oorspronkelijke situatie. De panden hebben cultuur- en sociaalhistorische waarde en zijn representatief voor de stadsuitbreidingen van ’s-Hertogenbosch in de eerste helft van de 20ste eeuw. | 5 |
Stadsblad woensdag 17 augustus 2016 | 5
Gemeentelijk monument
Citadellaan 43-73
BeschrijvingAlgemeen:Deze rij van zestien boven- en benedenwoningen, een voorbeeld van Amsterdamse School architectuur, is gelegen in een gesloten gevelrij aan de noordoostzijde van de Citadellaan. De woningen omvatten drie niveau’s: een begane grond, een eerste verdieping en een zolder. De woningen zijn identiek aan elkaar en hebben elk een risalerend deel, dat voorzien is van een geveltop. Het met gesmoorde muldenpannen gedekte mansarde dak is met de nok evenwijdig aan de straat georiënteerd. Het risaliet heeft een met identieke pannen gedekt, dwars zadeldak. De gehele rij woningen is voorzien van een bakstenen tuinmuurtje met rollaag, gemetselde pijlers en sier-ijzerwerk.Voorgevel:De in kruisverband gemetselde voorgevel van iedere beneden- en bovenwoning heeft een dubbele portiek met rondbogen, waarboven enig siermetselwerk waarin een ruitvormig glas-in-lood raam gevat is. De adressen Citadellaan 55 tot en met 65 hebben nog de oorspronkelijke voordeur. Het deurkozijn is voorzien van hardste- nen neuten en een eveneens hardstenen onderdorpel.De portieken zijn geaccentueerd met hardstenen speklagen. Het eerste verdiepingsniveau heeft twee vensters onder een halfsteens rollaag. De oorspronkelijke zesruits draairamen zijn nog aanwezig in Citadellaan 57, 61 en 73. Het muurwerk boven deze vensters is gedecoreerd met een bloktandmotief. Het zolderniveau is voorzien van twee vensters met twee vierruits draaiende delen die gevat zijn tussen twee prominente bakgoten. De ramen zijn vernieuwd bij Citadellaan 43-45, 47-49, 51-53, 63-65 en 67-69. Een fraai detail is de oorspronkelijke regenpijp met driehoekige doorsnede die dit deel van de voorgevel verdeelt. Het risalerende deel van de gevel heeft op de begane grond een driezijdige erker met stenen borstwering. Het centrale onderraam en de klei- | 1 |
|
ne bovenlichten zijn in glas-in-lood uitgevoerd. Deze oorspronkelijke vensters zijn alleen in Citadellaan 57, 61 en 65 nog aanwezig. De erker is voorzien van een balkon met gemetselde pijlers en daartussen een ijzeren hekwerk. De eerste verdieping heeft onder een steens rollaag een grote pui met dubbele draaiende deuren die toegang geven tot het balkon. In de pui zijn aan weerszijden van de deuren smalle, hoge vensters aanwezig. Zowel de deuren als deze vensters zijn voorzien van een smal bovenlicht met glas-in-lood. Boven deze pui is ruitvormig siermetselwerk met een in groene steen uitgevoerd kruis. Een aantal van deze puien is in meer of minder sterke mate vernieuwd. Citadellaan 65 geeft een beeld van de oorspronkelijke situatie. Het zolderniveau bevat een enkel venster. De oorspronkelijke situatie met zesruits schuivend onderraam en eveneens zesruits bovenlicht is nog aanwezig op de adressen Citadellaan 57, 65, 69 en 73. Zowel aan de boven- als de onderzijde is de vensteropening voorzien van een halfsteens rollaag. In het verlengde van de bovendorpel bevindt zich aan beide zijden een bakgoot. Aan weerszijden van het venster is een halfrond uitgemetselde pilaar van verticaal gemetselde bakstenen en hardstenen speklagen gesitueerd. De top van de gevel is voorzien van metselwerk dat diagonaal is geplaatst, met een scheiding door middel van verticale bakstenen in het midden. In de top is in groene steen een kruis gemetseld. In de gevel zijn met groene geglazuurde bakstenen enkele accenten aangebracht. Linkerzijgevel:De linkerzijgevel is inpandig, dus aan het zicht onttrokken.Rechterzijgevel:De rechterzijgevel is inpandig, dus aan het zicht onttrokken.Achtergevel:De achtergevel is vanaf de openbare weg niet in het zicht.Interieur:Het interieur maakt geen onderdeel uit van dit onderzoek. | 2 |
Redengevende omschrijvingDe woningen hebben monumentale waarde vanwege de gevels, de bouwmassa, de situering en het ensemble. De panden hebben cultuurhistorische en sociaalhistorische waarde en zijn representatief voor de stadsuitbreidingen van ‘s-Hertogenbosch in de eerste helft van de twintigste eeuw. | 3 |
Gemeente 's-HertogenboschArtikelen
| 1990 |
Bureau Van Leeuwen en Maes, e.a.Cultuurhistorische Inventarisatie 's-Hertogenbosch 4 : De MuntelGemeente 's-Hertogenbosch (1990) 24 |
Bossche Encyclopedie |